Libertijnse Lords & hun Hellfire Clubs

juni 2019

Seks, drank en Satan?

William Hogarth maakt in 1757 op verzoek van Lord Francis Dashwood een opvallend schilderij. De satire spat van het doek. Het venijn zit hem in de attributen. Niet Franciscus van Assisi knielt hier volgens de picturale traditie voor de gekruisigde Christus. Het is Dashwood zelf die een naakte vrouw aanbidt. In plaats van de bijbel leest hij de pornografische Elegantiae Latini Sermonis. Schedel, kelk en pateen zijn vervangen door een Venetiaans carnavalsmasker en een schaal met suggestief fruit. Boven het hoofd van Dashwood verschijnt het karakteristieke profiel van zijn vriend John Montagu, 4th Earl of Sandwich, in een nimbus. Wat is hier in vredesnaam gaande?

Dashwood leidt de Medmenhem Friars, één van de meest beruchte Hellfire Clubs. Clubs zijn een wezenlijk onderdeel van de 18de-eeuwse mannelijke lifestyle. De leden ervan houden zich bezig met plechtstatige diners, drinkgelagen en gokken, maar soms is het hen te doen om godslastering, seksuele uitspattingen en opzettelijk wangedrag.

Niemand weet precies wat zich tijdens de clubavondjes in de ruïnes van de voormalige Medmenhem abdij afspeelt, maar de bedekte termen van de door leden gevoerde correspondentie spreken boekdelen. Bovendien lekt er weleens wat uit. Zo zou Dashwood regelmatig als Franciscus de mis vieren met al dan niet satanische rituelen waarbij de katholieke kerk belachelijk wordt gemaakt. Deze bijeenkomsten eindigen steevast in een drinkgelag, waarbij de friars zich storten op als nuns verklede hoeren.

Dashwood is lid van het Engelse parlement, net als de meeste leden van zijn Hellfire Club. Hij kent ze van Eton en zijn Grand Tour die veel lords steevast afsluiten in Venetië. Daar is namelijk veel, zo niet alles, mogelijk. Mits men een masker draagt.

Zijn Dashwood en zijn kompanen een uitzondering? Welnee. De achttiende eeuw stikt er van. Wil je meer weten over de kunst die tijdens de Verlichting wordt gemaakt en de historische context waarbinnen dat gebeurt? Schrijf je dan in voor de korte summer course:

DECADENTIE EN DUISTERNIS.
3 avondcolleges (19:30 – 21:15 uur, inclusief pauze)
ma 17, do 20, ma 24 juni 2019
30 juni (museumexcursie Rijksmuseum, 15:30-17:00 uur)
145 €
Amsterdam-Centrum
INFO+INSCHRIJVING
mail: info@artcontext.nl