Imago mundi

Het middeleeuwse wereldbeeld in kunst en iconografie 1100-1500.

docent: dr. Kathleen Nieuwenhuisen (***** 9,4: beoordeling Hovo Leiden 2022)

Middeleeuwse kunst is een afspiegeling van het middeleeuws wereldbeeld. Dat wijkt sterk af van het onze. Daarom vertellen de uitgebreide decoratieprogramma’s van kathedralen, rijk verluchte handschriften en altaarstukken ons een niet altijd herkenbaar, maar wel uitermate fascinerend verhaal. Waar gaat dat verhaal over?

Het middeleeuwse wereldbeeld is een strak geordend systeem met God als middelpunt. Daarmee is alles en iedereen verbonden. En tegelijkertijd verklaard. Elementen uit de natuur, wetenschap, geschiedenis en ethiek hebben er hun plaats. Maar dan wel op middeleeuwse wijze. Dat leidt tot wonderlijke taferelen. Fabeldieren hebben een morele boodschap, de maanden van het jaar verwijzen naar seizoensarbeid, monsterlijke rassen bevolken de randen van de aarde, deugden vertrappen zonden, duivels slepen verdoemden naar de Hel, Christus triomfeert met Maria en engelen in de Hemel en heiligen confronteren ons indringend met hun martelaarschap. Later komen daar ook nog eens de heftige lijdensvoorstellingen van Christus bij samen met de uitgemergelde, deerniswekkende lijken uit de grafcultuur. Deze zijn een gevolg van spirituele literatuur, mysteriespelen, volksprediking en een groeiende aandacht voor de dood. En dat alles ten gunste van een overtuigende vertelling van Het Grote Verhaal: het heil van de mens.

Dat Grote Verhaal wordt in Imago mundi verteld aan de hand van een breed overzicht van de middeleeuwse iconografie, haar bronnen (waaronder middeleeuwse encyclopedieën) en de ontwikkelingen die vanuit de samenleving van invloed zijn geweest.  De collegereeks is chronologisch en onderverdeeld in 8 thema’s.

NB: Deze cursus wordt zowel in Amsterdam als Nijmegen gegeven.
Inschrijving Amsterdam via info@artcontext.nl of via SCHRIJF IN knop beneden;
Inschrijving Nijmegen via Hovo Utrecht/Nijmegen.

data
Amsterdam, woensdagochtend (10:30 - 12:30 uur)
7, 14, 28 februari 2024
6, 20, 27 mrt
10, 17 apr
(21 feb + 13 maart+ 3 apr geen college)

Nijmegen (maandag, 10:30-12:15 uur, 5feb - 15apr2024)
inschrijving via Hovo Utrecht/Nijmegen
T 030-253 3197
M hovo@uu.nl
www.hovoutrecht.nl/cursus/imago-mundi/


locatie
Amsterdam, zeer goed bereikbare locatie bij Zuidas/Vrije Universiteit (V + fiets + auto/parkeergelegenheid voor de deur)
Nijmegen

werkvorm
Hoorcolleges met vragen en discussie. Thuis ca. 2-4 uur studeren per bijeenkomst.

studiemateriaal
Peter van Dael, 'De verbeelding van het Woord. De Middeleeuwen (600-1500). Een iconografische studie'. Gooi en Sticht, Kampen 2003
Jan van Laarhoven, 'De beeldtaal van de christelijke kunst. Geschiedenis van de iconografie', uitgeverij Sun, Nijmegen 2008.
De Bijbel met Deuterocanonieke boeken.
Powerpoints van de colleges en een uitgebreidere literatuurlijst voor verdere verdieping en studie.

kosten
€ 280,- incl. koffie/thee



schrijf in
Sirene_Centaur_Getty_Museum_art_context